EN↓
КУЛТУРНО-УМЕТНИЧКИ ЦЕНТАР „ТЕКСТИЛ“
КУЛТУРНО-УМЕТНИЧКИ ЦЕНТАР „ТЕКСТИЛ“
Штип
Ивана Васева
Цврстиот став дека културата и уметноста го обликуваат и градат општеството и дека нивната автономија не ја неутрализира нивната политичност, всушност, е централна мисла за почетокот на Културно-уметничкиот центар „Текстил“ (КУЦ „Текстил“) во Штип. Културата и уметноста во општеството, меѓу другото, можат да го подобрат, да го направат видлив или да го менуваат квалитетот на живот, односно потребата за квалитет на живот и простор, на политички и економски план, манифестиран во физичката реалност, но и во психичкиот микрокосмос, преку колективна акција, партиципација и ангажираност (а не обратно, т. е. општеството да ги користи за економска и политичка моќ).
Во таа насока, уметноста и културата често третирале теми и проблематики кои биле актуелни во општествено-политичкиот контекст, фантазирајќи за поинаков свет; се обидувале на репрезентативно ниво да ја прикажат суровата реалност, но од друга страна, и поангажирано наоѓале начини да загризат, да пенетрираат во конзервативно-патријархалниот и коруптивно обликуван контекст и да направат придвижување на нештата.
Деиндустријализацијата во постсоцијалистичките општества или приватизацијата на јавните простори за работа и за уживање во капиталистички услови, довеле до разединети работници без верба во општественото добро, експлоатирани и сведени на бројки и работна рака. Од друга страна, овие процеси исто така влијаеле и врз развојот на уметничкиот контекст, кој во време на когнититивнот капитализам го дели сличниот начин на живот, особено за оние кои делуваат во вонинституционалниот контекст и живеат во прекаријатни и длабоко несигурни услови.
Во таа насока, разгледувањето на политиката во полето на уметноста како место на работа во рамки на вонинституционалниот сектор, но и разгледувањето на политиката во полето на приватниот сектор како место за работа, најдоа свое спојување. Хито Штерејл прави една слична споредба пишувајќи дека уметниците во постдемократските општества како што се денешните во уништувачкиот капитализам, т. е. нивната работа наликува на онаа на ударниците на трудот во Советскиот Сојуз бидејќи, како што пишува таа, „ударничката работа е ефективна работа во ненормални брзини, ентузијастичка, хиперактивна и длабоко компромитирана“. [1]
Ова е појдовната позиција за формирањето на КУЦ „Текстил“. Но, она што понатаму ќе се одвиткува со овој текст е следот на настаните, одговарањето на потребите во рамки на партнерско градење и размена на искуства, во условите и околностите во оваа земја.
Оттаму, фокусот на овој текст не е економскиот раст на индустријата, или пак нејзиното паѓање во постсоцијалистичката деиндустријализација, односно „поефикасно“ искористување на ресурсите преку нивно алоцирање во услужниот наместо индустрискиот сектор, туку е во ситуацијата во која се наоѓаат самите работници – обесправени, угнетени и маргинализирани, како и потребата од заедништво и заедничка помош, конкретно со уметниците или културните работници. Во таа насока е и заедничката работа меѓу текстилните работници и културните работници – на ниво на размена на знаење и освестување на нивната позиција во рамките на поделбата или распределбата на трудот во КУЦ „Текстил“.
КУЛТУРА ЗА СОЦИЈАЛНИ ПРОМЕНИ
Кратка историја
Оваа генерална идеја беше првично развивана во рамки на една поширока иницијатива на организацијата „Факултет за работи што не се учат“ (ФРУ) од Битола/Скопје насловена „Култура за граѓански промени“[2]. Идејата на овој проект беше низ параметрите на колективно работење, заедничко учење и критичка анализа и дискусија, уметничкото размислување и продукција да излезе од рамките на „светот на уметноста“ и да се прошири во самиот живот – стимулирајќи ги сите кои се дел од заедничкото критички да гледаат и делуваат на општествената стварност.
Во еден таков контекст, на 1 јули 2016 година, официјално се формира и Културно–уметничкиот центар „Текстил“ во Штип, а основањето на овој центар е уметнички проект на Филип Јовановски во соработка со Кристина Ампева, Горан Трајков, Денис Ампев, Елена Трајков-Арсева, Лазе Арсов (во тоа време обединети во организацијата „Тивкото мнозинство“ во Штип, подоцна ребрендирана и зајакната во „Гласен Текстилец“) и Кристина Костова, Кристијан Панев, Владимир Лукаш, кураторката на проектот Биљана Тануровска-Ќулавковски и стручната соработничка Ивана Васева.
Овој уметнички проект, кој се темелеше на едногодишно истражување од Филип Јовановски во Штип и соработка на локалната група, резултираше во двонеделна програма составена од дискусии за работнички права и форми на синдикално здружување, работилници за деца, дискусиони средби, музички настани и друго, преку која се обиде да поттикне платформа за размислување и споделување искуства и да создаде релации како естетски и социјални форми.
Идејата за формирање токму на ваков центар произлезе од самата потреба во разединетиот и дисперзиран штипски контекст, во кој во строгите услови во приватните текстилни конфекции работниците (воглавно работничките, бидејќи повеќе жени се вработени во текстилната индустрија отколку мажи) немаат можност да се сретнат, да споделат што размислуваат и да најдат идеи како заедно може да ја променат ситуцијата во која живеат.
Јовановски, тргнувајќи од својата освестена позиција на уметник, а со тоа и културен работник, заедно со своите соработници од уметничкиот свет, на едно солидарно, но и на почит засновано ниво, заедно со текстилните работници од тој локален контекст и нивните поддржувачи, го отвори овој центар за потребите на текстилните, кожарските и чевларските работници од градот, како и од земјава. Во случајов, едно социјално ангажирано дело создаде релации и односи кои претходно тешко биле воспоставени во локалниот контекст и даде видливост на маргинализирана категорија на текстилни работнички и работници во Источна Македонија. Преку уметноста и културата или во рамките на современата уметничка продукција проблемите на оваа група на работници станаа видливи, се потегнаа размислувања како да се обединат нивните проблеми и да се побара правилниот пристап во менувањето на условите и начините на кои работат.
Денес, КУЦ „Текстил“е културно-уметнички центар во Штип, кој се наоѓа на ул. Сутјеска, бр. 59 и кој преку организацијата „Гласен Текстилец“ и своите соработници има за цел да организира активности во соработка со работниците и локалните организации, институции и индивидуалци во насока на третирање на теми кои се поврзани со работничките и човековите права во текстилната, кожарската и чевларската индустрија во земјава[3].
Во рамките на двегодишното функционирање на КУЦ „Текстил“ се одржаа повеќе акции и проекти како детски работилници, работилници за човекови и работнички права, синдикално здружување, саеми на книги, концерти, изложби на слики, хуманитарни акции, трибини, дебати, фестивалот ПОП АП АКТО за современи уметности во Штип, соработки со индивидуалци и со Фондацијата Фридрих Еберт - Македонија и уште многу други активности во кои активно учество зедоа и самите работници од текстилната, кожарската и чевларската индустрија, а започна и годишната програма „Текстилијада“ која е креирана од, заедно и со работниците во овие индустрии. Во рамки на КУЦ „Текстил“, по 25 години се случи и симболичен марш и собир на 400 текстилни работници од цела Источна Македонија.
Исто така, во соработка со Хелсиншкиот комитет за човекови права, во рамки на проектот насловен „Правно зајакнување на текстилните работнички за самозастапување“, во КУЦ „Текстил“ има бесплатна правна помош на работниците за нивна правна едукација и совети во решавање на проблеми од нивното работно место преку самозастапување.
Досега се случи и успешен штрајк во Крива Паланка, а има и пријави од работници ширум Македонија и претставки до релевантни институции за решавање на прекршувања по пријави на работниците.
КУЛТУРНИ ПРОСТОРИ ЗА АКТИВНИ ГРАДИТЕЛИ
Кон развивање на модели на специфични јавни простори за заедницата
Турбулентниот општествен и политички контекст во изминатиов период во земјава, меѓу другите нешта, ја доведе во прашање и издржливоста и егзистенцијата на подолг рок на повеќе вонинституционални простори, а на КУЦ „Текстил“ тоа му се случи на одбележувањето на една година постоење[4]. Ваквата ситуација изискуваше постратешко промислување и посветување на развој на соодветен модел и/или пристап за раководење со овој социо-културен центар, негово проширување (просторно и содржински) за негово функционирање, кој би се градел заедно со заедницата и младите за нивните потреби и процеси важни за нив во соработка со поширокиот јавен и граѓански сектор.
Па оттаму, оваа нова едногодишна акција насловена „Културни простори за активни граѓани“[5], преку партнерската соработка со организацијата „Факултет за работи што не се учат“ (ФРУ) и „Локомотива“ – Центар за нови иницијативи во уметноста и културата од Скопје, целеше кон здружено делување со цел позитивни општествени промени, како и зголемена видливост и зајакнување на соработката, размена на знаења, содржини и информации во граѓанскиот сектор преку културата, како и препознатливост и учество на различни страни за поддршка на овие простори на и за заедницата.
Идејата беше, и сè уште е, КУЦ „Текстил“ да прерасне во модел за локалната заедница или центар за заедницата, со кој преку креативно–уметничка, но и правно-економска содржина, првенствено создадена од и за текстилните, кожарските и чевларските работници, би се дало омасовена видливост на актуелните проблеми со цел нивно решавање, а со тоа и поголеми ефекти во општественото функционирање.
Препознавајќи ги неодложните потреби не само на КУЦ „Текстил“ туку и на партнерската организација „Гласен Текстилец“, во рамки на оваа акција, се работеше на изготвување на стратешко планирање за наредните три години и за двата ентитета под менторство на Иван Торманоски, како и претставување на резултатите од планирањето, зајакнато со предавање на тема „Црвени конци: Структура на чувство на текстилните работници по Југославија” од Кјара Бонфиљоли од Италија, на 7 јули, во КУЦ „Текстил“.
Во рамки на предавањето, Бонфиљоли го презентираше своето долгогодишно истражување на специфичната родова теориска рамка насловена „структура на чувство". Оваа рамка е развиена според искуствата и примерот од текстилните работници за време на социјалистичката индустријализација, како и начините на кои таа се задржува по деиндустријализацијата во вид на носталгија по социјалистичката благосостојба, воглавно обликувана од фактори како што се пол, класа и генерација, како начин на спротивставување на тековната девалвација на индустрискиот труд и растечките социјални нееднаквости.[6]
Од настанот, публиката и соработниците ги увидоа двете главни стратешки насоки на „Гласен Текстилец“ во поглед на социјалното претприемништво и синдикалната борба, сето тоа претставено во просторот на КУЦ „Текстил“ преку креативни културни и уметнички проекти, првенствено создадени од и за самите работници. Главна оска на КУЦ „Текстил“ е и манифестацијата/настан „Текстилијада“, која за прв пат почна да се одржува во овој простор во организација на „Гласен Текстилец“ во 2017 година. „Текстилијада“ е настан кој промовира креативно–културно содржини произведени од работници, но и многу дебати, разговори и работилници со креаторите на политики, локалните чинители и работниците.
Акцијата „Културни простори за активни граѓани“ поттикна модел за КУЦ „Текстил“ кој ќе го зацврсти овој критички јавен простор каде се застапуваат потребите на работниците, како и потребата за нивна поддршка и вклученост во креирањето на јавните политики, што е симболичко и физичко враќање на јавниот простор во сопственост на граѓаните. Исто така, овој процес на работа поттикна и зацврстување на нивните практики и вредности како отвореност, транспарентност и отчетност, кои засилено ќе имаат подалекосежен развој на позитивни општествени промени.
Што понатаму?
АКТИВНИ ПРОСТОРИ НА ЗАЕДНИЦИТЕ ЗА ПРОМЕНИ
Одржливост и поголемо зајакнување
Процесот на соработката помеѓу организациите „Гласен Тектилец“ од Штип, „Факултет за работи што не се учат“ (ФРУ) од Битола/Скопје и „Локомотива“ – Центар за нови иницијативи во уметноста и културата од Скопје, продолжува и во иднина во рамки на тригодишната иницијатива „Активни простори на заедницата за граѓански промени“[7]. Успешноста на претходните акции, која се огледува во воспоставената добра соработка помеѓу сите вклучени партнери, соработници и учесници, како и нивната способност заедно да создадат модели за управување со јавни простори и содржини за конституентите и граѓаните, како и значајноста на истите во развојот на социо-културниот простор во Македонија, води и кон нови идеи за зацврстување на веќе започнатите содржини во овие простори. Па така, откако ќе почне да се спроведува тригодишниот стратешки план за „Гласен Текстилец“ и КУЦ „Текстил“, во фокус ќе биде „Текстилијадата“, како главен настан кој застапува, промовира, актуализира и се обидува да понуди креативни решенија за најнеодложните потреби на работниците во текстилната, чевларската и кожарската индустрија во соработка со културните работници.
[1] Steyerl, Hito (2011, 33) Politics of Art: Contemporary Art and its Transition to Post-Democracy in Are You Working Too Much? in Post-Fordism, Precarity, and the Labor of Art, Sternberg Press, ed. Julieta Aranda, Brian Kuan Wood, Anton Vidokle
Иако тука е спомената Штерејл токму поради една конкретна врска која ја прави помеѓу ударниците на трудот во Советска Русија и денешните прекаријатни уметници, сепак она што е различно во овој контекст е дека работниците во индустриска Југославија конкретно, оние кои биле прогласувани за ударници на трудот, добивале поразличен третман на нивното работно место поради различниот третман во социјалистичкото уредување и имале повеќе слободи и права, а со тоа и бенефиции како социјални станови, бесплатно здравство во рамки на фабриките, летувања итн. Сепак, спомената е овде бидејќи оваа врска може да се примени на денешните работници во приватните компании и фирми и прекаријатните самостојни културни работници и уметници.
Повеќе за културниот и уметнички живот во фабриките во социјалистичка Југославија во текстот „Црвен ни е бајракот, што гордо се вее: Културната еманципација на работниците и културата на трудот во модната конфекција „Астибо“ во Штип во 70-тите и 80-тите години на 20 век“ од Ивана Васева во публикацијата „Gradove smo vam podigli О protivrečnostima jugoslovenskog socijalizma“,Centar za kulturnu dekontaminaciju, 2018.
[2] Повеќе на www.akto-fru.org
[3] Повеќе на https://glasentekstilec.wordpress.com/
[4] Во 2016 година, КУЦ „Текстил“ повеќепати беше мета на напади од страна на непознати групи на луѓе, т. е. прозорите од просторот и знакот беа кршени.
[6] Пoвеќе текстови од Бонфиљоли може да се најдат овде https://weavingsocialism.wordpress.com/
[7] Повеќе на www.akto-fru.org
***
EN⨠
CULTURAL-ARTISTIC CENTER "TEKSTIL"
Stip
Ivana Vaseva
The firm position that culture and art are shaping and building the society and that their autonomy does not offset their political activity is actually a central thought of the beginning of the Cultural-Artistic Center "Textile" (KUC "Tekstil") in Stip. Culture and art in society can, among other things, improve it, make it visible, or change the quality of life, the need for quality of life and space, on a political and economic plane, manifested in physical reality, but also in the psychic microcosm, through collective action, participation and engagement (and not the other way around, that is, to use society for economic and political power).
In that direction, the art and the culture often had treated topics and problems that were current in the socio- political context, dreaming for a different world; they’ve tried of representative level to show the harsh reality, but on the other side, they more aggressively found ways to bite, penetrate into the conservative-patriarchal and corruptly shaped context and make moving things.
De-industrialization in post-socialist societies or the privatization of public spaces for work and the enjoyment of capitalist conditions have led to disunited workers without faith in the social good, exploited and reduced to numbers and labor. On the other hand, these processes also influenced the development of the artistic context, which at the time of cognitive capitalism shares a similar way of life, especially for those who act in a non-institutional context and live in precarious and deeply uncertain conditions.
In that direction, the review of artistic politics as a place of work within the non-institutional sector, as well as the consideration of the policy in the private sector as a place of work, has come to a merger. Hito Shterejl makes a similar comparison in which writes that artists in post-democratic societies like today in devastating capitalism, their work is similar to that of labor workers in the Soviet Union, because, as she writes, "striking work is an efficient work at abnormal speeds, enthusiastic, hyperactive, and deeply compromised."[1]
This is the starting point for the formation of KUC "Textile". But what will further unwind with this text is the follow-up of events, the response to needs within the framework of partnership building and exchange of experiences, in the conditions and circumstances in this country.
Hence, the focus of this text is not the economic growth of the industry, or its decline in post-socialist deindustrialization, that is, "more efficient" utilization of resources by allocating them in the service rather than the industrial sector, but in the situation where the workers themselves are disadvantaged, oppressed and marginalized, as well as the need for community and community assistance, specifically with artists or cultural workers. In this direction is the joint work among the textile workers and the cultural workers - at the level of knowledge exchange and awareness of their position within the division or distribution of labor in the KUC "Textile".
Culture of social changes
Short history
This general idea was first developed in the frames of one wider initiative of the organization “Faculty for things that doesn’t learn” from Bitola/Skopje named as “Culture for civil changes”[2] The idea of this project was through the parameters of collective work, common learning and critical analysis and discussion, artistic thinking and production to emerge from within the "world of art" and extend it into life itself - stimulating everyone who is part of a common critical to see and act on social reality.
In such a context, on July 1, 2016, the Culture and Art Center "Textile" was officially established in Stip, and the establishment of this center is an art project by Filip Jovanovski in collaboration with Kristina Ampeva, Goran Trajkov, Denis Ampev, Elena Trajkov -Arseva, Laze Arsov (at that time united in the organization "Silent Majority" in Stip, later rebranded and strengthened in "Glasni Tekstilec") and Kristina Kostova, Kristijan Panev, Vladimir Lukash, curator of the project Biljana Tanurovska-Kulavkovski and the associate Ivana Vaseva.
This art project, which was based on a one-year research by Filip Jovanovski in Stip and the cooperation of the local group, resulted in a two-week program comprised of discussions on labor rights and forms of trade union, workshops for children, discussion meetings, music events, etc. which tried to foster a platform for thinking and sharing experiences and to create relationships as aesthetic and social forms.
The idea of forming exactly this kind of center emerged from the very need in the dissociated and dispersed Stip context, in which in the strict conditions in the private textile confections workers (mainly female workers, because more women are employed in the textile industry than men) do not have the opportunity to meet, yes share what they think, and find ideas how together they can change the situation in which they live.
Jovanovski, starting from his well-known position of an artist, and with that a cultural worker, together with his collaborators from the art world, in a solidarity, but also respectfully based level, together with the textile workers from that local context and their supporters, opened it this center for the needs of the textile, leather and shoemaker workers from the city, as well as from the country. In this case, a socially engaged work created relations and relationships that were previously difficult to establish in the local context and gave visibility to a marginalized category of textile workers and workers in Eastern Macedonia. Through art and culture or within contemporary artistic production, the problems of this group of workers became visible, thoughts emerged on how to unite their problems and seek the right approach in changing the conditions and the ways in which they work.
Today, KUC "Tekstil" is a cultural-artistic center in Stip, located on ul. Sutjeska, no. 59 and who, through the organization "Glasen Tekstilec" and its associates, aims to organize activities in cooperation with the workers and local organizations, institutions and individuals in the direction of treating issues related to the labor and human rights in the textile, leather and shoe industry in the country.[3]
Within the frames of the two-year operation of the KUC "Tekstil", several actions and projects were held such as children workshops, workshops for human and labor rights, trade union associations, book fairs, concerts, paintings, humanitarian actions, tribunes, debates, Pop Up AKTO Festival for contemporary arts in Stip, collaborations with individuals and the Friedrich Ebert Foundation - Macedonia and many other activities in which the workers themselves from the textile, leather and shoe industry took active participation, and the annual pro gram "Tekstil" which is created by, together with workers in these industries. Within the frames of the KUC "Tekstil", after 25 years, a symbolic march and a gathering of 400 textile workers from all over Eastern Macedonia took place.
Also, in cooperation with the Helsinki Committee for Human Rights, within the project entitled "Legal Strengthening of Textile Workers for Self-Representation", the KUC "Textile" has free legal assistance for the workers for their legal education and advice in solving problems from their workplace through self-advocacy.
So far, there has been a successful strike in Kriva Palanka, and there have been reports from workers across Macedonia and complaints to relevant institutions for solving violations upon employee registration.
CULTURAL SPACES FOR ACTIVE BUILDERS
Developing models of specific public spaces for the community
The turbulent social and political context in the past period in the country, among other things, brought into question the endurance and existence of many non-institutional spaces, and the textile company KUC "Tekstil” this happened to the celebration of one year of existence.[4] This situation required more strategic thinking and commitment to the development of an appropriate model and / or approach for managing this socio-cultural center, its extension (spatial and content) for its functioning, which would be built together with the community and the youth for their needs and processes important for them in cooperation with the wider public and civil sector.
From there, this new one-year action titled "Cultural spaces for active citizens"[5], through the partnership cooperation with the organization "Faculty for things that doesn’t learn" (FRU) and "Lokomotiva" - Center for new initiatives in art and culture from Skopje, aimed towards concerted action for positive social changes, as well as increased visibility and strengthening of cooperation, exchange of knowledge, content and information in the civil sector through culture, as well as recognition and participation of various parties in support of these spaces on and for the community.
The idea was, and still is, the KUC "Tekstil" to grow into a model for the local community or community center, through creative and artistic, as well as legal and economic content, primarily created by and for textile, leather and shoemaker workers, it would give the visually imparted visibility of the current problems in order to solve them, and greater effects in the social functioning.
Recognizing the urgent needs of not only the Textile Cooperative Center but also the partner organization "Glasni Tekstilec", within this action, the preparation of strategic planning for the next three years and for the two entities under the mentorship of Ivan Tumanoski, as well as presentation of the planning results, reinforced by lecture on the theme "Red Lines: Structure of the Feeling of Textile Workers in Yugoslavia" by Kyara Bonfilioli from Italy, on July 7, at KUC "Tekstil".
Within the lecture, Bonfilio presented his long-time research on the specific gender theoretical framework entitled "structure of feeling." This framework was developed according to the experiences and examples of textile workers during socialist industrialization, as well as the ways in which it is retained after deindustrialization in the form of nostalgia for socialist well-being, mainly shaped by factors such as sex, class and generation, as a way of opposing the current devaluation of the industrial labor and growing social inequalities.[6]
From the event, the audience and collaborators saw the two main strategic directions of "Glasen Tekstilec" in terms of social entrepreneurship and trade union struggle, all presented in the space of KUC "Tekstil" through creative cultural and artistic projects, primarily created by and for the workers themselves . The main axis of the KUC "Tekstil" is the event "Textists", which was first held in this area, organized by "Glasni Tekstilec" in 2017. "Tekstil" is an event that promotes creatively-cultural content produced by workers, but also many debates, discussions and workshops with policymakers, local stakeholders and workers.
The action "Cultural spaces for active citizens" has spurred a model for KUC "Tekstil" which will strengthen this critical public space where the needs of the workers are represented, as well as the need for their support and involvement in the creation of public policies, which is a symbolic and physical return of the public space owned by the citizens. Also, this process of work has spurred the strengthening of their practices and values such as openness, transparency and accountability, which will have more intensive development of positive social changes.
What is next?
ACTIVE COMMUNITY SPACES FOR CHANGE
Sustainability and greater empowerment
The process of cooperation between the organizations "Glasen Tektilec" from Stip, "Faculty for things that doesn’t learn" (FRU) from Bitola / Skopje and "Lokomotiva" - Center for new initiatives in art and culture from Skopje, continues in the future as well the three-year initiative "Active spaces of the community for civil changes"[7]. The success of the previous actions, reflected in the established good cooperation among all involved partners, collaborators and participants, as well as their ability to create together models for managing public spaces and contents for constituents and citizens, as well as the significance of the same in the development of socio-cultural space in Macedonia leads to new ideas for strengthening the already started contents in these areas. So, after the implementation of the three-year strategic plan for "Glasen Tekstilec" and KUC "Tekstil", the textile industry will be focused as the main event that advocates, promotes, updates and tries to offer creative solutions for the most pressing needs workers in the textile, shoe and leather industry in collaboration with cultural workers.
[1] Steyerl, Hito (2011, 33) Politics of Art: Contemporary Art and its Transition to Post-Democracy in Are You Working Too Much? in Post-Fordism, Precarity, and the Labor of Art, Sternberg Press, ed. Julieta Aranda, Brian Kuan Wood, Anton Vidokle
Although Shterеjl is mentioned here precisely because of a concrete connection between the laborers of Soviet Russia and contemporary artists today, what is different in this context is that workers in industrial Yugoslavia, specifically, those who were proclaimed as labor strikers, received different treatment in their workplace because of the different treatment in the socialist order and had more freedom and rights, and therefore benefits such as social housing, free health care within factories, etc.). However, the mention is here because this link can be applied to today's workers in private companies and firms and the most precious independent cultural workers and artists.
More about cultural and artistic life in the factories in socialist Yugoslavia in the text "Red Banner, which is proud: The cultural emancipation of workers and the culture of labor in the fashion apparel" Astibo "in Stip in the 70's and 80's 20th Century "by Ivana Vaseva in the publication" Gradovi smo vas podigli About Contradictions of Yugoslav Socialism ", Center for Cultural Decontamination, 2018.
[2] More on the www.akto-fru.org
[3] More on the https://glasentekstilec.wordpress.com/
https://www.facebook.com/%D0%9A%D0%A3%D0%A6-%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BB-201746583559670/
[4] In 2016, KUC "Textile" was repeatedly targeted by unknown groups of people, is. the windows of the space and the sign were broken.
[5] More on the https://kulturniprostorizaaktivnigragjani.blogspot.com/
[6] More texts from Bonfiglioli can be found here https://weavingsocialism.wordpress.com/
[7] More on the www.akto-fru.org
***
EN⨠
CULTURAL-ARTISTIC CENTER "TEKSTIL"
Stip
Ivana Vaseva
The firm position that culture and art are shaping and building the society and that their autonomy does not offset their political activity is actually a central thought of the beginning of the Cultural-Artistic Center "Textile" (KUC "Tekstil") in Stip. Culture and art in society can, among other things, improve it, make it visible, or change the quality of life, the need for quality of life and space, on a political and economic plane, manifested in physical reality, but also in the psychic microcosm, through collective action, participation and engagement (and not the other way around, that is, to use society for economic and political power).
In that direction, the art and the culture often had treated topics and problems that were current in the socio- political context, dreaming for a different world; they’ve tried of representative level to show the harsh reality, but on the other side, they more aggressively found ways to bite, penetrate into the conservative-patriarchal and corruptly shaped context and make moving things.
De-industrialization in post-socialist societies or the privatization of public spaces for work and the enjoyment of capitalist conditions have led to disunited workers without faith in the social good, exploited and reduced to numbers and labor. On the other hand, these processes also influenced the development of the artistic context, which at the time of cognitive capitalism shares a similar way of life, especially for those who act in a non-institutional context and live in precarious and deeply uncertain conditions.
In that direction, the review of artistic politics as a place of work within the non-institutional sector, as well as the consideration of the policy in the private sector as a place of work, has come to a merger. Hito Shterejl makes a similar comparison in which writes that artists in post-democratic societies like today in devastating capitalism, their work is similar to that of labor workers in the Soviet Union, because, as she writes, "striking work is an efficient work at abnormal speeds, enthusiastic, hyperactive, and deeply compromised."[1]
This is the starting point for the formation of KUC "Textile". But what will further unwind with this text is the follow-up of events, the response to needs within the framework of partnership building and exchange of experiences, in the conditions and circumstances in this country.
Hence, the focus of this text is not the economic growth of the industry, or its decline in post-socialist deindustrialization, that is, "more efficient" utilization of resources by allocating them in the service rather than the industrial sector, but in the situation where the workers themselves are disadvantaged, oppressed and marginalized, as well as the need for community and community assistance, specifically with artists or cultural workers. In this direction is the joint work among the textile workers and the cultural workers - at the level of knowledge exchange and awareness of their position within the division or distribution of labor in the KUC "Textile".
Culture of social changes
Short history
This general idea was first developed in the frames of one wider initiative of the organization “Faculty for things that doesn’t learn” from Bitola/Skopje named as “Culture for civil changes”[2] The idea of this project was through the parameters of collective work, common learning and critical analysis and discussion, artistic thinking and production to emerge from within the "world of art" and extend it into life itself - stimulating everyone who is part of a common critical to see and act on social reality.
In such a context, on July 1, 2016, the Culture and Art Center "Textile" was officially established in Stip, and the establishment of this center is an art project by Filip Jovanovski in collaboration with Kristina Ampeva, Goran Trajkov, Denis Ampev, Elena Trajkov -Arseva, Laze Arsov (at that time united in the organization "Silent Majority" in Stip, later rebranded and strengthened in "Glasni Tekstilec") and Kristina Kostova, Kristijan Panev, Vladimir Lukash, curator of the project Biljana Tanurovska-Kulavkovski and the associate Ivana Vaseva.
This art project, which was based on a one-year research by Filip Jovanovski in Stip and the cooperation of the local group, resulted in a two-week program comprised of discussions on labor rights and forms of trade union, workshops for children, discussion meetings, music events, etc. which tried to foster a platform for thinking and sharing experiences and to create relationships as aesthetic and social forms.
The idea of forming exactly this kind of center emerged from the very need in the dissociated and dispersed Stip context, in which in the strict conditions in the private textile confections workers (mainly female workers, because more women are employed in the textile industry than men) do not have the opportunity to meet, yes share what they think, and find ideas how together they can change the situation in which they live.
Jovanovski, starting from his well-known position of an artist, and with that a cultural worker, together with his collaborators from the art world, in a solidarity, but also respectfully based level, together with the textile workers from that local context and their supporters, opened it this center for the needs of the textile, leather and shoemaker workers from the city, as well as from the country. In this case, a socially engaged work created relations and relationships that were previously difficult to establish in the local context and gave visibility to a marginalized category of textile workers and workers in Eastern Macedonia. Through art and culture or within contemporary artistic production, the problems of this group of workers became visible, thoughts emerged on how to unite their problems and seek the right approach in changing the conditions and the ways in which they work.
Today, KUC "Tekstil" is a cultural-artistic center in Stip, located on ul. Sutjeska, no. 59 and who, through the organization "Glasen Tekstilec" and its associates, aims to organize activities in cooperation with the workers and local organizations, institutions and individuals in the direction of treating issues related to the labor and human rights in the textile, leather and shoe industry in the country.[3]
Within the frames of the two-year operation of the KUC "Tekstil", several actions and projects were held such as children workshops, workshops for human and labor rights, trade union associations, book fairs, concerts, paintings, humanitarian actions, tribunes, debates, Pop Up AKTO Festival for contemporary arts in Stip, collaborations with individuals and the Friedrich Ebert Foundation - Macedonia and many other activities in which the workers themselves from the textile, leather and shoe industry took active participation, and the annual pro gram "Tekstil" which is created by, together with workers in these industries. Within the frames of the KUC "Tekstil", after 25 years, a symbolic march and a gathering of 400 textile workers from all over Eastern Macedonia took place.
Also, in cooperation with the Helsinki Committee for Human Rights, within the project entitled "Legal Strengthening of Textile Workers for Self-Representation", the KUC "Textile" has free legal assistance for the workers for their legal education and advice in solving problems from their workplace through self-advocacy.
So far, there has been a successful strike in Kriva Palanka, and there have been reports from workers across Macedonia and complaints to relevant institutions for solving violations upon employee registration.
CULTURAL SPACES FOR ACTIVE BUILDERS
Developing models of specific public spaces for the community
The turbulent social and political context in the past period in the country, among other things, brought into question the endurance and existence of many non-institutional spaces, and the textile company KUC "Tekstil” this happened to the celebration of one year of existence.[4] This situation required more strategic thinking and commitment to the development of an appropriate model and / or approach for managing this socio-cultural center, its extension (spatial and content) for its functioning, which would be built together with the community and the youth for their needs and processes important for them in cooperation with the wider public and civil sector.
From there, this new one-year action titled "Cultural spaces for active citizens"[5], through the partnership cooperation with the organization "Faculty for things that doesn’t learn" (FRU) and "Lokomotiva" - Center for new initiatives in art and culture from Skopje, aimed towards concerted action for positive social changes, as well as increased visibility and strengthening of cooperation, exchange of knowledge, content and information in the civil sector through culture, as well as recognition and participation of various parties in support of these spaces on and for the community.
The idea was, and still is, the KUC "Tekstil" to grow into a model for the local community or community center, through creative and artistic, as well as legal and economic content, primarily created by and for textile, leather and shoemaker workers, it would give the visually imparted visibility of the current problems in order to solve them, and greater effects in the social functioning.
Recognizing the urgent needs of not only the Textile Cooperative Center but also the partner organization "Glasni Tekstilec", within this action, the preparation of strategic planning for the next three years and for the two entities under the mentorship of Ivan Tumanoski, as well as presentation of the planning results, reinforced by lecture on the theme "Red Lines: Structure of the Feeling of Textile Workers in Yugoslavia" by Kyara Bonfilioli from Italy, on July 7, at KUC "Tekstil".
Within the lecture, Bonfilio presented his long-time research on the specific gender theoretical framework entitled "structure of feeling." This framework was developed according to the experiences and examples of textile workers during socialist industrialization, as well as the ways in which it is retained after deindustrialization in the form of nostalgia for socialist well-being, mainly shaped by factors such as sex, class and generation, as a way of opposing the current devaluation of the industrial labor and growing social inequalities.[6]
From the event, the audience and collaborators saw the two main strategic directions of "Glasen Tekstilec" in terms of social entrepreneurship and trade union struggle, all presented in the space of KUC "Tekstil" through creative cultural and artistic projects, primarily created by and for the workers themselves . The main axis of the KUC "Tekstil" is the event "Textists", which was first held in this area, organized by "Glasni Tekstilec" in 2017. "Tekstil" is an event that promotes creatively-cultural content produced by workers, but also many debates, discussions and workshops with policymakers, local stakeholders and workers.
The action "Cultural spaces for active citizens" has spurred a model for KUC "Tekstil" which will strengthen this critical public space where the needs of the workers are represented, as well as the need for their support and involvement in the creation of public policies, which is a symbolic and physical return of the public space owned by the citizens. Also, this process of work has spurred the strengthening of their practices and values such as openness, transparency and accountability, which will have more intensive development of positive social changes.
What is next?
ACTIVE COMMUNITY SPACES FOR CHANGE
Sustainability and greater empowerment
The process of cooperation between the organizations "Glasen Tektilec" from Stip, "Faculty for things that doesn’t learn" (FRU) from Bitola / Skopje and "Lokomotiva" - Center for new initiatives in art and culture from Skopje, continues in the future as well the three-year initiative "Active spaces of the community for civil changes"[7]. The success of the previous actions, reflected in the established good cooperation among all involved partners, collaborators and participants, as well as their ability to create together models for managing public spaces and contents for constituents and citizens, as well as the significance of the same in the development of socio-cultural space in Macedonia leads to new ideas for strengthening the already started contents in these areas. So, after the implementation of the three-year strategic plan for "Glasen Tekstilec" and KUC "Tekstil", the textile industry will be focused as the main event that advocates, promotes, updates and tries to offer creative solutions for the most pressing needs workers in the textile, shoe and leather industry in collaboration with cultural workers.
[1] Steyerl, Hito (2011, 33) Politics of Art: Contemporary Art and its Transition to Post-Democracy in Are You Working Too Much? in Post-Fordism, Precarity, and the Labor of Art, Sternberg Press, ed. Julieta Aranda, Brian Kuan Wood, Anton Vidokle
Although Shterеjl is mentioned here precisely because of a concrete connection between the laborers of Soviet Russia and contemporary artists today, what is different in this context is that workers in industrial Yugoslavia, specifically, those who were proclaimed as labor strikers, received different treatment in their workplace because of the different treatment in the socialist order and had more freedom and rights, and therefore benefits such as social housing, free health care within factories, etc.). However, the mention is here because this link can be applied to today's workers in private companies and firms and the most precious independent cultural workers and artists.
More about cultural and artistic life in the factories in socialist Yugoslavia in the text "Red Banner, which is proud: The cultural emancipation of workers and the culture of labor in the fashion apparel" Astibo "in Stip in the 70's and 80's 20th Century "by Ivana Vaseva in the publication" Gradovi smo vas podigli About Contradictions of Yugoslav Socialism ", Center for Cultural Decontamination, 2018.
[2] More on the www.akto-fru.org
[3] More on the https://glasentekstilec.wordpress.com/
https://www.facebook.com/%D0%9A%D0%A3%D0%A6-%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BB-201746583559670/
[4] In 2016, KUC "Textile" was repeatedly targeted by unknown groups of people, is. the windows of the space and the sign were broken.
[5] More on the https://kulturniprostorizaaktivnigragjani.blogspot.com/
[6] More texts from Bonfiglioli can be found here https://weavingsocialism.wordpress.com/
[7] More on the www.akto-fru.org
Comments
Post a Comment